Het was nooit eerder vertoond. Nederlands popnieuws in het Achtuurjournaal, maar op woensdag 22 februari 1984 was het Harmen Siezen die aan miljoenen tv-kijkers melding maakte van het uit elkaar gaan van Doe Maar. De op dat moment succesvolste popgroep van Nederland zou op 14 april nog twee afscheidsconcerten geven in De Maaspoort in ’s-Hertogenbosch. Ook bijzonder: de KRO zond het middagconcert live op televisie uit. Aan het straatbeeld van jonge meisjes met fluorescerend groen en roze – het woord ‘bakvissen’ viel vaak in verband met Doe Maar – zou een einde komen.

De tweede keer was op 1 november 1999. Doe Maar was weer bij elkaar. Niet alleen zou er in 2000 een nieuw Doe Maar-album verschijnen, Klaar, de herenigde band zou in de Rotterdamse Ahoy maar liefst 16 concerten geven. Een record.

De kaarten vlogen weg, en er zouden nog diverse reünie-tournees volgen. Die van najaar 2021, Lijf aan Lijf, had de laatste moeten worden. Zowel Vrienten als medezanger en -componist Ernst Jansz wilde daarna hun tijd aan andere projecten besteeden. Maar die laatste tournee kwam er niet, want op 22 september, een week voor aanvang, kwam het derde, als een bom inslaande persbericht: de hele tournee werd afgelast vanwege ziekte van Henny Vrienten. De ernst van de situatie werd vooral duidelijk door het woordje ‘afgelast’ in plaats van het gehoopte ‘uitgesteld’.

Bij Vrienten was longkanker geconstateerd, die hem uiteindelijk in ruim een half jaar fataal zou worden, 73-jaar oud. Dat is jammer voor heel cultureel Nederland, want Vrienten was zoveel meer dan een popzanger, maar toch vooral doodzonde voor Vrienten zelf die nog boordevol creativiteit zat. Tot op het laatste moment ontwikkelde hij plannen, zocht samenwerkingen en leek hij, door zoon Xander die ook bas speelt, zijn liefde voor popmuziek te hebben hervonden.

De Rumbones

Zo kon hij vorig jaar als hoofdgast in het VPRO-programma On Stage enthousiast vertellen over de jonge artiesten Froukje en Hang Youth, door Vrienten toen al geselecteerd om mee op te treden. Een derde album van Vreemde Kostgangers, het trio dat Vrienten vormde met Boudewijn de Groot en George Kooymans, was al in de fase van eindmixage toen het noodlot toesloeg. Ook werkte hij aan de musical De Koning van Amsterdam, en schreef hij nog volop liedjes. Was die rotziekte er niet geweest dan had de popwereld nog veel van de man die in de jaren tachtig zijn muzikale passie had verlegd naar filmsoundtracks en tv-tunes mogen verwachten.

In die popwereld maakt Vrienten tamelijk voorzichtig zijn entree. Hij groeide op in Tilburg en speelde zoals veel leeftijdsgenoten in de jaren zestig in beatbands. Met Ernst Jansz richt hij in 1977 de reggaeband de Rumbones op. Daaruit ontstaat een jaar later Doe Maar, al zal het twee jaar duren voordat Vrienten zanger Piet Dekker vervangt.

De tweede elpee van Doe Maar, Skunk (1981) met de voor Doe Maar typerende groen-roze hoes, slaat in tegenstelling tot het debuutalbum aan. De reggaesound erop mengt goed met de op dat moment in de Nederlandse clubs populaire Britse ska-muziek van Madness en The Specials. Sinds 1 dag of 2 (32 Jaar) wordt een radiohit en belandt in de Top-40. Doe Maar is dan nog meer een band voor hipsters dan voor tienermeisjes. Dat iemand die zingt over: ‘Het is wel een beetje raar/ 32 jaar trillend op mijn benen’, niet veel later een veel jonger publiek de harten op hol brengt, blijft wonderlijk. Maar de massahysterie die de band al een jaar later met het album Doris Day en andere stukken en vooral 4us(1983) ten deel valt, is eigenlijk voor iedereen onverwacht. 4us is al platina voordat het in de winkel lag. De Bom en Pa worden nummer-1-hits. Lekker spelen, wat Vrienten en Jansz zo graag willen, is er door de hordes gillende en flauwvallende meiden dan al niet meer bij.

Interne strubbelingen

Dat het onderling ook allemaal niet lekker zat, bleef lang binnenskamers. Toen Doe Maar in 1984 uit elkaar ging, geloofde iedereen dat dit kwam doordat ze de massahysterie beu waren. Dat er meer aan de hand was, zoals de verdeling van liedjes en auteursrechten tussen Jansz en Vrienten, zou pas later aan het licht komen.

Vreemd is het wel, als Vrienten luttele weken voordat Doe Maar de laatste concerten geeft met een soloplaat komt – overigens een behoorlijk goede: Geen Ballade. En geen promotie, want daar heeft Vrienten voor jaren genoeg van. Het redelijke succes van de plaat komt vooral dankzij het liedje Als je wint dat Vrienten met Herman Brood zingt.

Zo af en toe brengt Vrienten nog een album uit maar zijn meeste aandacht gaat uit naar het componeren van filmmuziek. Vanaf de soundtrack voor De Prooi (Vivian Pieters, 1985) zal Vrienten tientallen films van muziek voorzien. Ook componeert hij als een razende voor televisieprogramma’s als Klokhuis en Sesamstraat, waarvoor hij sinds 1999 meer dan honderd liedjes schreef. Ook het wonderschone muziekje dat jarenlang VPRO’s Dode Dichters Almanak introduceerde is van Vrientens hand.

Genieten van Doe Maar

De jaren zonder Doe Maar doen hem goed, eigenlijk heeft hij de popmuziek niet nodig. Maar als er in 1999 dat riante aanbod van Mojo komt voor een reeks concerten in Ahoy begint het toch te prikkelen. De band gaat zelfs de studio in voor het album Klaar dat niet ongeestig opent met Alles doet ’t nog.

Op het podium doet alles het zeker nog. De concerten zijn een euforisch en extatisch nostalgie-feestje zoals we dat in Nederland maar zelden meemaken. Doe Maar weet ook een nieuwe generatie te verleiden tot vreugdedansjes met liedjes als Smoorverliefd en Belle Hélène, terwijl de oudere jongeren in liedjes als De Bom en Is dit alles dingen hoorden die ze vijftien jaar eerder er niet in wilden horen.

Het zal niet bij die ene grote Ahoy-reeks blijven, keer op keer is te zien hoe Vrienten geniet van de spotlights. Zingen en basspelen gaat hem nog erg goed af. Doe Maar lijkt hem nu energie te geven, waar het hem in de jaren tachtig juist zo vermoeide.

Hij mag dan aan componeren voor films en tv een dagtaak hebben, zingen, popmuziek en liedjes schrijven is hij tot het laatst toe blijven doen, en met meer plezier dan ooit, zo lijkt het.

Poëzie-fanaat

Liedteksten maken ligt misschien ook wel het dichtst bij wat Vrientens andere grote passie was: poëzie. Hij beschikte niet alleen over een enorme parate kennis van de Nederlandse dichtkunst, hij was ook een fanatiek lezer en verzamelaar van dichtbundels. Henny Vrienten te horen voorlezen met zijn zachte stem en Brabantse tongval, een glas goede witte wijn binnen handbereik, het behoort definitief tot het verleden. De liedjes van Doe Maar zijn vereeuwigd in het collectieve bewustzijn, maar Vrienten was nog lang niet klaar. Al die muziek en poëzie in zijn hoofd, waarmee hij is heengegaan, en die hij nog graag had willen delen. Cultureel Nederland zal ervan verstoken blijven en zal Henny Vrienten gaan missen. Hij was veel meer dan een popicoon. Er is in hem een veelzijdige muzikant en componist heengegaan met een groot gevoel voor poëzie.

Bron: Volkskrant

Doe Maar

Vreemde Kostgangers